ΑΥΓΗ
Η χρονιά που στον βωμό της λιτότητας θυσιάστηκε η δημοκρατία...
ΤΗΣ ΡΕΝΑΣ ΔΟΥΡΟΥ*
Τι κοινό έχουν οι Μέρκελ και Σαρκοζί, με τους αρτηριοσκληρωμένους σοβιετικούς ηγέτες; Την εμμονή τους σε λάθος ιδεολογήματα. Όπως εκείνοι οδήγησαν τελικά στην κατάρρευση την ΕΣΣΔ, έτσι και οι Ευρωπαίοι, εμμένοντας στη δημοσιονομική πειθαρχία και τη λιτότητα, δεν καταστρέφουν μόνο οικονομικά την Ε.Ε. Την οδηγούν στην απώλεια της ψυχής της.
Το 2011 θα καταγραφεί ως η χρονιά που το ευρωπαϊκό κοινό εγχείρημα απώλεσε τη δημοκρατική του νομιμοποίηση, προς όφελος της κερδοσκοπίας των αγορών και της ατιμωρησίας των τραπεζών, εν ονόματι ενός νεοφιλελεύθερου, μονεταριστικού δόγματος, που πλέον αυθαδιάζει απέναντι στις βασικές προϋποθέσεις της αστικής δημοκρατίας, που επιτάσσουν π.χ. ότι αυτός που φορολογεί τους πολίτες, καθορίζοντας τη μοίρα τους, και μάλιστα για δεκαετίες, κρίνεται με την ψήφο των πολιτών...
Οι κυβερνήσεις Παπαδήμου και Μόντι δεν είναι συγκυριακές - συνιστούν συμπτώματα της σοβαρής δημοκρατικής υποχώρησης της Ε.Ε., εφαρμόζοντας δρακόντεια λιτότητα, περιστέλλοντας κοινωνικά κεκτημένα, ενώ η κρίση διαχέεται στην Ευρωζώνη, με αποτέλεσμα η γαλλική Μοντ να φιλοξενεί αφιερώματα του τύπου: «Η πρόβλεψη του τέλους του ευρώ δεν είναι πια ταμπού» (7 Δεκεμβρίου).
Η στρατηγική αποτυχία των πολιτικών λιτότητας (που πρωτοεφαρμόστηκαν στο πειραματόζωο που λέγεται «Ελλάδα») διαπιστώνεται και στην αποτυχία πώλησης γερμανικών ομολόγων, στα τέλη Νοεμβρίου, δείγμα ότι η γερμανική οικονομία «ξεφουσκώνει», αντιμετωπίζοντας κι αυτή τη φάσμα της ύφεσης και στην αναμενόμενη απώλεια του τριπλού Α της Γαλλίας.
Από την «ανάκτηση» της εμπιστοσύνης, στα πρόθυρα της διάλυσης
Μπορεί η Μέρκελ να υποστήριζε, στη σύνοδο της 4ης Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες, ότι «το 2011 πρέπει να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη στο ευρώ» - ακριβώς λόγω της πολιτικής της, αυτό αποσυντίθεται, συμπαρασύροντας την Ευρωπαϊκή Ένωση, το οικοδόμημα των συνθηκών του Μάαστριχτ και της Λισσαβώνας. Η εμμονή των Μερκοζί στο νεοφιλελεύθερο δόγμα και το μονεταριστικό πρότυπο, μέσα από τη σκληρή λιτότητα, καταστρέφει το κοινό νομισματικό και πολιτικό εγχείρημα. Παρά τις θριαμβολογίες των δύο εταίρων, το 2011 δημιουργήθηκε μια... πατέντα διαρκείας: τα δήθεν «ιστορικά» αποτελέσματα των συνόδων κορυφής εξανεμίζονται λίγα 24ωρα αργότερα. Εκείνο όμως που δεν εξανεμίζεται είναι οι αρνητικές συνέπειες για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες: λιτότητα, ύφεση, ανεργία.
Όμως, η «πατέντα της αποτυχίας» των διαδοχικών συνόδων συνιστά επιφανειακή ανάγνωση της ευρωπαϊκής χρονιάς. Μια προσεκτικότερη ανάλυση μας δείχνει ότι οι διαδοχικές σύνοδοι θεμελιώνουν μια πολύ συγκεκριμένη πολιτική για την Ευρωζώνη αλλά και ευρύτερα για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης - πολιτική γερμανικής έμπνευσης στη βάση του περιορισμού των ελλειμμάτων, και εξαγωγής του ντάμπινγκ των μισθών και της αύξησης της ανταγωνιστικότητας.
Μια σύντομη αναδρομή, για του λόγου το αληθές:
Στις 11 Μαρτίου, στην «ιστορικής σημασίας» ευρωσύνοδο, ύστερα από πιέσεις της Μέρκελ, προωθείται το «σύμφωνο ανταγωνιστικότητας» για την Ευρώπη, με στόχο τον περιορισμό των ελλειμμάτων, μέσα από τη μείωση, π.χ., των μισθών στον δημόσιο τομέα. Στη σύνοδο της 25ης Μαρτίου, επικυρώνεται το σύμφωνο «Ευρώπη +» - το «συν» δεν είναι θετικό για τους λαούς: θεμελιώνεται η διάχυση των πολιτικών λιτότητας στην Ευρώπη. Ξεκινά η επεξεργασία του «πακέτου των έξι προτάσεων» για την επιβολή της δημοσιονομικής πειθαρχίας και αποφασίζεται η ενίσχυση με… ψίχουλα (αν χρειαστεί να επέμβει στην Ιταλία π.χ.) του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF): η δύναμη πυρός του περνά από τα 220 δισ. στα 440 δισ. ευρώ.
Στην τροχιά του γερμανικού μοντέλου
Με την κρίση ανεξέλεγκτη, νέα σύνοδος στις 23 και 24 Ιουνίου, στις Βρυξέλλες. Οι αναλυτές εξηγούν πώς η «Ελλάδα μπορεί να βυθίσει την Ευρώπη» και οι ηγέτες αποφασίζουν νέο «σχέδιο διάσωσης» της Ελλάδας, με δρακόντειους όρους λιτότητας, αρνούμενοι πεισματικά να παραδεχθούν τον συστημικό χαρακτήρα της κρίσης. Στις 21 Ιουλίου, κι ενώ το σπίτι «Ευρώπη» φλέγεται από τις κερδοσκοπικές επιθέσεις των αγορών, στη σύνοδο, μετά από 17 ώρες διαπραγματεύσεων, αναγνωρίζεται ότι η Ελλάδα τελεί υπό «μερική χρεωκοπία» και αποφασίζεται «κούρεμα» κατά 21% του χρέους της με συμμετοχή ιδιωτών, όπως επιβάλλει η Μέρκελ έναντι Σαρκοζί και ΕΚΤ. Παρά το γεγονός ότι για άλλη μια φορά Σύνοδος Κορυφής ώδινεν και έτεκεν μυν, ο Σαρκοζί θριαμβολογεί, τονίζοντας την «κρίσιμη στροφή» για το ευρώ. Τα γεγονότα τον διαψεύδουν. Η κρίση αγγίζει πλέον τη Γαλλία: «Η μοίρα μας παίζεται μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες», δηλώνει ο Σαρκοζί στις 18 Οκτωβρίου, εν όψει νέας «ιστορικής» συνόδου. Οι αποφάσεις της 26ης Οκτωβρίου αφορούν στο "κούρεμα" 50% του ελληνικού χρέους και στην αύξηση της δύναμης πυρός του EFSF στο 1 τρισ., άνευ λοιπών λεπτομερειών... Παράλληλα, τα κράτη δεσμεύονται για τη συνταγματοποίηση των ισορροπημένων προϋπολογισμών.
Τίποτε δεν αποφασίζεται στην κατεύθυνση της δομικής αντιμετώπισης της κρίσης που καλπάζει. Στο εξής, η Ιταλία βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο της δίνης (με χρέος 120%, δανείζεται πανάκριβα από τις αγορές), ενώ το ελληνικό ψυχόδραμα (η πρόταση για δημοψήφισμα του Γ. Παπανδρέου) έχει κυριαρχήσει στη σύνοδο των G20 στις Κάννες, εκεί όπου οι αναδυόμενες χώρες των BRICS διαμηνύουν στους Ευρωπαίους ότι δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσουν τον μηχανισμό διάσωσης του EFSF...
Τέλος, η σύνοδος της 9ης Δεκεμβρίου αποτελεί το επιστέγασμα της γερμανικής, στρεβλής προσέγγισης της κρίσης: μεταρρύθμιση των ευρωσυνθηκών στην κατεύθυνση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, αυτόματες κυρώσεις σε περίπτωση υπέρβασης του ελλείμματος του 3% του ΑΕΠ, ευρω-έλεγχος των εθνικών προϋπολογισμών, άρνηση των ευρωομολόγων και απόρριψη μεταρρύθμισης της ΕΚΤ. Έτσι, η Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων έρχεται κοντύτερα, περιορίζεται η εθνική κυριαρχία, ενώ οι κοινωνίες συνθλίβονται από τη διά βίου λιτότητα. Η Ε.Ε. κινδυνεύει με διάλυση, λόγω της άρνησης της Βρετανίας να αποδεχθεί αυτή τη συμφωνία. Για «ένωση αστάθειας και στασιμότητας» θα κάνει λόγο ο Martin Wolf, στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς.
Οι λαοί χρειάζονται μια διαφορετική Ευρώπη
Το κρίσιμο είναι ότι πουθενά, στα συμπεράσματα τόσων συνόδων, δεν γίνεται λόγος για ανάπτυξη, απασχόληση, δημοκρατία. Αντιθέτως, όλες συνέβαλαν στη διάλυση του όποιου ευρωπαϊκού κοινωνικού οράματος, στη διαρκή άρνηση της δημοκρατίας, στην υποδαύλιση ενδοευρωπαϊκών εντάσεων και εθνικιστικών αναδιπλώσεων. Τυφλωμένες από το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού, οι ηγεσίες της Γερμανίας και της Γαλλίας αρνούνται τον συστημικό χαρακτήρα της κρίσης, που δεν κουράστηκαν να επισημαίνουν, από το ξεκίνημά της μέχρι σήμερα, το Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς και ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι προτάσεις του ΚΕΑ παραμένουν λοιπόν δραματικά επίκαιρες και για το 2012, σχετικά με την ανάγκη ρήξης με τη νεοφιλελεύθερη λογική, παράκαμψης των αγορών στη χρηματοδότηση των κρατών, αλλαγής του ρόλου και της αποστολής της ΕΚΤ, διαγραφής μεγάλου μέρους των δημοσίων χρεών κ.ά.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, οι ευρωπαϊκοί λαοί έχουν ανάγκη την Ευρώπη. Όχι όμως εκείνη των Μέρκελ, Σαρκοζί, Ραχόι, Μόντι, Παπαδήμου και λοιπών. Αλλά την Ευρώπη της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης, των κοινωνικών δικαιωμάτων, που θα δίνει έμφαση στην ανάπτυξη, την απασχόληση, τις ανάγκες των κοινωνιών της, και όχι σε εκείνες των αγορών ή του τραπεζικού συστήματος. Που θα εμπεδώνει, έστω οριακά, τη δεύτερη από τις πυρακτωμένες λέξεις, που αποτυπώνουν το τρίπτυχο της ιστορικής νομιμοποίησης της δημοκρατίας, δηλαδή την ΙΣΟΤΗΤΑ. Χωρίς ψευδαισθήσεις, αλλά και χωρίς τη συνταγματική κατάργησή της, την κήρυξή της ως οιονεί παράνομης, αφού, αν περάσει η θεσμοθέτηση της λιτότητας, δεν θα επιτρέπεται να περιλαμβάνεται στον ορίζοντα της πολιτικής και της ταξικής πάλης, έστω και με τη μορφή του μεταπολεμικού κοινωνικού κράτους.
Αυτή η αλλαγή είναι πολύ μεγάλη, είναι ιστορική αλλαγή, αποτελεί μετάλλαξη των ευρωπαϊκών καθεστώτων. Δεν είναι δυνατόν να περάσει ως τρέχουσα οικονομική αναγκαιότητα. Ίσως πρέπει να ξαναθυμηθούμε μια φράση της Ρόζας Λούξεμπουργκ, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, ότι η δημοκρατία είναι πλέον άχρηστη και αδιάφορη για την αστική τάξη, ενώ για την αριστερά είναι απολύτως απαραίτητη, πρέπει να την υπερασπιστεί και να τη διευρύνει.
*Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΝ, υπεύθυνη Ευρωπαϊκής Πολιτικής
Η χρονιά που στον βωμό της λιτότητας θυσιάστηκε η δημοκρατία...
ΤΗΣ ΡΕΝΑΣ ΔΟΥΡΟΥ*
Τι κοινό έχουν οι Μέρκελ και Σαρκοζί, με τους αρτηριοσκληρωμένους σοβιετικούς ηγέτες; Την εμμονή τους σε λάθος ιδεολογήματα. Όπως εκείνοι οδήγησαν τελικά στην κατάρρευση την ΕΣΣΔ, έτσι και οι Ευρωπαίοι, εμμένοντας στη δημοσιονομική πειθαρχία και τη λιτότητα, δεν καταστρέφουν μόνο οικονομικά την Ε.Ε. Την οδηγούν στην απώλεια της ψυχής της.
Το 2011 θα καταγραφεί ως η χρονιά που το ευρωπαϊκό κοινό εγχείρημα απώλεσε τη δημοκρατική του νομιμοποίηση, προς όφελος της κερδοσκοπίας των αγορών και της ατιμωρησίας των τραπεζών, εν ονόματι ενός νεοφιλελεύθερου, μονεταριστικού δόγματος, που πλέον αυθαδιάζει απέναντι στις βασικές προϋποθέσεις της αστικής δημοκρατίας, που επιτάσσουν π.χ. ότι αυτός που φορολογεί τους πολίτες, καθορίζοντας τη μοίρα τους, και μάλιστα για δεκαετίες, κρίνεται με την ψήφο των πολιτών...
Οι κυβερνήσεις Παπαδήμου και Μόντι δεν είναι συγκυριακές - συνιστούν συμπτώματα της σοβαρής δημοκρατικής υποχώρησης της Ε.Ε., εφαρμόζοντας δρακόντεια λιτότητα, περιστέλλοντας κοινωνικά κεκτημένα, ενώ η κρίση διαχέεται στην Ευρωζώνη, με αποτέλεσμα η γαλλική Μοντ να φιλοξενεί αφιερώματα του τύπου: «Η πρόβλεψη του τέλους του ευρώ δεν είναι πια ταμπού» (7 Δεκεμβρίου).
Η στρατηγική αποτυχία των πολιτικών λιτότητας (που πρωτοεφαρμόστηκαν στο πειραματόζωο που λέγεται «Ελλάδα») διαπιστώνεται και στην αποτυχία πώλησης γερμανικών ομολόγων, στα τέλη Νοεμβρίου, δείγμα ότι η γερμανική οικονομία «ξεφουσκώνει», αντιμετωπίζοντας κι αυτή τη φάσμα της ύφεσης και στην αναμενόμενη απώλεια του τριπλού Α της Γαλλίας.
Από την «ανάκτηση» της εμπιστοσύνης, στα πρόθυρα της διάλυσης
Μπορεί η Μέρκελ να υποστήριζε, στη σύνοδο της 4ης Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες, ότι «το 2011 πρέπει να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη στο ευρώ» - ακριβώς λόγω της πολιτικής της, αυτό αποσυντίθεται, συμπαρασύροντας την Ευρωπαϊκή Ένωση, το οικοδόμημα των συνθηκών του Μάαστριχτ και της Λισσαβώνας. Η εμμονή των Μερκοζί στο νεοφιλελεύθερο δόγμα και το μονεταριστικό πρότυπο, μέσα από τη σκληρή λιτότητα, καταστρέφει το κοινό νομισματικό και πολιτικό εγχείρημα. Παρά τις θριαμβολογίες των δύο εταίρων, το 2011 δημιουργήθηκε μια... πατέντα διαρκείας: τα δήθεν «ιστορικά» αποτελέσματα των συνόδων κορυφής εξανεμίζονται λίγα 24ωρα αργότερα. Εκείνο όμως που δεν εξανεμίζεται είναι οι αρνητικές συνέπειες για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες: λιτότητα, ύφεση, ανεργία.
Όμως, η «πατέντα της αποτυχίας» των διαδοχικών συνόδων συνιστά επιφανειακή ανάγνωση της ευρωπαϊκής χρονιάς. Μια προσεκτικότερη ανάλυση μας δείχνει ότι οι διαδοχικές σύνοδοι θεμελιώνουν μια πολύ συγκεκριμένη πολιτική για την Ευρωζώνη αλλά και ευρύτερα για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης - πολιτική γερμανικής έμπνευσης στη βάση του περιορισμού των ελλειμμάτων, και εξαγωγής του ντάμπινγκ των μισθών και της αύξησης της ανταγωνιστικότητας.
Μια σύντομη αναδρομή, για του λόγου το αληθές:
Στις 11 Μαρτίου, στην «ιστορικής σημασίας» ευρωσύνοδο, ύστερα από πιέσεις της Μέρκελ, προωθείται το «σύμφωνο ανταγωνιστικότητας» για την Ευρώπη, με στόχο τον περιορισμό των ελλειμμάτων, μέσα από τη μείωση, π.χ., των μισθών στον δημόσιο τομέα. Στη σύνοδο της 25ης Μαρτίου, επικυρώνεται το σύμφωνο «Ευρώπη +» - το «συν» δεν είναι θετικό για τους λαούς: θεμελιώνεται η διάχυση των πολιτικών λιτότητας στην Ευρώπη. Ξεκινά η επεξεργασία του «πακέτου των έξι προτάσεων» για την επιβολή της δημοσιονομικής πειθαρχίας και αποφασίζεται η ενίσχυση με… ψίχουλα (αν χρειαστεί να επέμβει στην Ιταλία π.χ.) του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF): η δύναμη πυρός του περνά από τα 220 δισ. στα 440 δισ. ευρώ.
Στην τροχιά του γερμανικού μοντέλου
Με την κρίση ανεξέλεγκτη, νέα σύνοδος στις 23 και 24 Ιουνίου, στις Βρυξέλλες. Οι αναλυτές εξηγούν πώς η «Ελλάδα μπορεί να βυθίσει την Ευρώπη» και οι ηγέτες αποφασίζουν νέο «σχέδιο διάσωσης» της Ελλάδας, με δρακόντειους όρους λιτότητας, αρνούμενοι πεισματικά να παραδεχθούν τον συστημικό χαρακτήρα της κρίσης. Στις 21 Ιουλίου, κι ενώ το σπίτι «Ευρώπη» φλέγεται από τις κερδοσκοπικές επιθέσεις των αγορών, στη σύνοδο, μετά από 17 ώρες διαπραγματεύσεων, αναγνωρίζεται ότι η Ελλάδα τελεί υπό «μερική χρεωκοπία» και αποφασίζεται «κούρεμα» κατά 21% του χρέους της με συμμετοχή ιδιωτών, όπως επιβάλλει η Μέρκελ έναντι Σαρκοζί και ΕΚΤ. Παρά το γεγονός ότι για άλλη μια φορά Σύνοδος Κορυφής ώδινεν και έτεκεν μυν, ο Σαρκοζί θριαμβολογεί, τονίζοντας την «κρίσιμη στροφή» για το ευρώ. Τα γεγονότα τον διαψεύδουν. Η κρίση αγγίζει πλέον τη Γαλλία: «Η μοίρα μας παίζεται μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες», δηλώνει ο Σαρκοζί στις 18 Οκτωβρίου, εν όψει νέας «ιστορικής» συνόδου. Οι αποφάσεις της 26ης Οκτωβρίου αφορούν στο "κούρεμα" 50% του ελληνικού χρέους και στην αύξηση της δύναμης πυρός του EFSF στο 1 τρισ., άνευ λοιπών λεπτομερειών... Παράλληλα, τα κράτη δεσμεύονται για τη συνταγματοποίηση των ισορροπημένων προϋπολογισμών.
Τίποτε δεν αποφασίζεται στην κατεύθυνση της δομικής αντιμετώπισης της κρίσης που καλπάζει. Στο εξής, η Ιταλία βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο της δίνης (με χρέος 120%, δανείζεται πανάκριβα από τις αγορές), ενώ το ελληνικό ψυχόδραμα (η πρόταση για δημοψήφισμα του Γ. Παπανδρέου) έχει κυριαρχήσει στη σύνοδο των G20 στις Κάννες, εκεί όπου οι αναδυόμενες χώρες των BRICS διαμηνύουν στους Ευρωπαίους ότι δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσουν τον μηχανισμό διάσωσης του EFSF...
Τέλος, η σύνοδος της 9ης Δεκεμβρίου αποτελεί το επιστέγασμα της γερμανικής, στρεβλής προσέγγισης της κρίσης: μεταρρύθμιση των ευρωσυνθηκών στην κατεύθυνση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, αυτόματες κυρώσεις σε περίπτωση υπέρβασης του ελλείμματος του 3% του ΑΕΠ, ευρω-έλεγχος των εθνικών προϋπολογισμών, άρνηση των ευρωομολόγων και απόρριψη μεταρρύθμισης της ΕΚΤ. Έτσι, η Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων έρχεται κοντύτερα, περιορίζεται η εθνική κυριαρχία, ενώ οι κοινωνίες συνθλίβονται από τη διά βίου λιτότητα. Η Ε.Ε. κινδυνεύει με διάλυση, λόγω της άρνησης της Βρετανίας να αποδεχθεί αυτή τη συμφωνία. Για «ένωση αστάθειας και στασιμότητας» θα κάνει λόγο ο Martin Wolf, στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς.
Οι λαοί χρειάζονται μια διαφορετική Ευρώπη
Το κρίσιμο είναι ότι πουθενά, στα συμπεράσματα τόσων συνόδων, δεν γίνεται λόγος για ανάπτυξη, απασχόληση, δημοκρατία. Αντιθέτως, όλες συνέβαλαν στη διάλυση του όποιου ευρωπαϊκού κοινωνικού οράματος, στη διαρκή άρνηση της δημοκρατίας, στην υποδαύλιση ενδοευρωπαϊκών εντάσεων και εθνικιστικών αναδιπλώσεων. Τυφλωμένες από το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού, οι ηγεσίες της Γερμανίας και της Γαλλίας αρνούνται τον συστημικό χαρακτήρα της κρίσης, που δεν κουράστηκαν να επισημαίνουν, από το ξεκίνημά της μέχρι σήμερα, το Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς και ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι προτάσεις του ΚΕΑ παραμένουν λοιπόν δραματικά επίκαιρες και για το 2012, σχετικά με την ανάγκη ρήξης με τη νεοφιλελεύθερη λογική, παράκαμψης των αγορών στη χρηματοδότηση των κρατών, αλλαγής του ρόλου και της αποστολής της ΕΚΤ, διαγραφής μεγάλου μέρους των δημοσίων χρεών κ.ά.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, οι ευρωπαϊκοί λαοί έχουν ανάγκη την Ευρώπη. Όχι όμως εκείνη των Μέρκελ, Σαρκοζί, Ραχόι, Μόντι, Παπαδήμου και λοιπών. Αλλά την Ευρώπη της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης, των κοινωνικών δικαιωμάτων, που θα δίνει έμφαση στην ανάπτυξη, την απασχόληση, τις ανάγκες των κοινωνιών της, και όχι σε εκείνες των αγορών ή του τραπεζικού συστήματος. Που θα εμπεδώνει, έστω οριακά, τη δεύτερη από τις πυρακτωμένες λέξεις, που αποτυπώνουν το τρίπτυχο της ιστορικής νομιμοποίησης της δημοκρατίας, δηλαδή την ΙΣΟΤΗΤΑ. Χωρίς ψευδαισθήσεις, αλλά και χωρίς τη συνταγματική κατάργησή της, την κήρυξή της ως οιονεί παράνομης, αφού, αν περάσει η θεσμοθέτηση της λιτότητας, δεν θα επιτρέπεται να περιλαμβάνεται στον ορίζοντα της πολιτικής και της ταξικής πάλης, έστω και με τη μορφή του μεταπολεμικού κοινωνικού κράτους.
Αυτή η αλλαγή είναι πολύ μεγάλη, είναι ιστορική αλλαγή, αποτελεί μετάλλαξη των ευρωπαϊκών καθεστώτων. Δεν είναι δυνατόν να περάσει ως τρέχουσα οικονομική αναγκαιότητα. Ίσως πρέπει να ξαναθυμηθούμε μια φράση της Ρόζας Λούξεμπουργκ, στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, ότι η δημοκρατία είναι πλέον άχρηστη και αδιάφορη για την αστική τάξη, ενώ για την αριστερά είναι απολύτως απαραίτητη, πρέπει να την υπερασπιστεί και να τη διευρύνει.
*Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΝ, υπεύθυνη Ευρωπαϊκής Πολιτικής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου