«Μπορεί να σωθεί το ευρώ;» διερωτάται ο νομπελίστας Αμερικανός οικονομολόγος Paul Krugman με εκτενές άρθρο του που θα δημοσιευτεί την προσεχή Κυριακή, στις New York Times.
Ο Krugman κάνει λεπτομερή αναφορά στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στα θεμελιώδη ελαττώματα του ευρώ, που οδήγησαν στη σημερινή κρίση. «Οι αρχιτέκτονες του ευρώ, παρασυρόμενοι από ένα συναρπαστικό και ρομαντικό σχέδιο, επέλεξαν να αγνοήσουν τις πεζές δυσκολίες που προβλέψιμα θα συναντούσε ένα κοινό νόμισμα. Αντ’ αυτού, ενεπλάκησαν σε μαγικές σκέψεις, λειτουργώντας λες και η ευγένεια της αποστολής τους ξεπερνούσε τέτοιες ανησυχίες», σημειώνει.
«Τα επιχειρήματα υπέρ του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος ήταν πολύ πιο αδύναμα από εκείνα υπέρ μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς. Ένα γεγονός το οποίο οι Ευρωπαίοι ηγέτες επέλεξαν να αγνοήσουν», συνεχίζει. Μάλιστα, επισημαίνει ότι τα οφέλη από το πρόγραμμα του ευρώ δεν υπήρξαν ποτέ τόσο σημαντικά όσο θα ήθελαν οι Ευρωπαίοι να πιστεύουν. «Οι καλύτερες εκτιμήσεις δείχνουν τώρα ότι το εμπόριο ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης είναι μόλις 10-15% μεγαλύτερο από ό, τι θα ήταν αλλιώς. Αυτό δεν είναι ένα αμελητέο μέγεθος, αλλά ούτε και ικανό να φέρει μεγάλες αλλαγές».
«Η Αμερική, όπως γνωρίζουμε, έχει μια νομισματική ένωση που λειτουργεί και ξέρουμε γιατί λειτουργεί: Για συμπίπτει με ένα έθνος, ένα έθνος με μια μεγάλη κεντρική κυβέρνηση, μια κοινή γλώσσα και μια κοινή κουλτούρα. Η Ευρώπη δεν έχει τίποτα από αυτά».
Γι’ αυτό, ο Krugman εντοπίζει σήμερα σημαντικές ομοιότητες ανάμεσα στην κρίση του ευρώ και τα όσα εκτυλίχθηκαν στην Αργεντινή πριν από 10 χρόνια.
Όπως δηλώνει, δεν είναι δύσκολο να φανταστεί ότι κάτι ανάλογο θα συμβεί και στην Ευρώπη, ειδικά καθώς οι πολιτικές που ακολουθούνται μοιάζουν πολύ με εκείνες που εφάρμοσε η Αργεντινή τα πρώτα χρόνια, στην προσπάθειά της να διατηρήσει το πέσο συνδεδεμένο με το δολάριο.
Πλέον, ο οικονομολόγος εντοπίζει τέσσερα πιθανά σενάρια για το ευρώ:
1) Να διαβεβαιώσουν οι ευρωπαϊκές χώρες τους επενδυτές ότι μπορούν να υποστούν τις επώδυνες συνέπειες της κρίσης χωρίς να καταφύγουν στη χρεοκοπία ή την υποτίμηση, κατά το παράδειγμα της Εσθονίας, της Λιθουανίας και της Λετονίας. Η διαδικασία, που ονομάζεται «εσωτερική υποτίμηση» θα ήταν ένας τρόπος για να επιβιώσει ακέραιη η Ευρωζώνη, επισημαίνει ο Krugman.
2) Η αναδιάρθρωση των χρεών: Σε κάθε περίπτωση, μία τέτοια λύση δεν δίνει τέλος στον πόνο μιας οικονομίας, επισημαίνει. Ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας, ακόμα και εάν η κυβέρνηση αρνούνταν να αποπληρώσει όλα της τα χρέη, και πάλι θα έπρεπε να μειώσει τις δαπάνες και να αυξήσει τους φόρους για να επιτύχει έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Και πάλι θα έπρεπε να βιώσει τον πόνο της μείωσης των τιμών και των μισθών. Πάντως, ο Krugman καταλήγει: Ειλικρινά, είναι δύσκολο να δω πώς μπορεί η Ελλάδα να αποφύγει την αναδιάρθρωση του χρέους και η Ιρλανδία δεν βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση».
3) Κανονική Αργεντινή: Η Αργεντινή όχι μόνο κήρυξε παύση πληρωμών, αλλά εγκατέλειψε τη σύνδεση του πέσο με το δολάριο και επέτρεψε την υποτίμησή του κατά δύο τρίτα, επιτρέποντας έτσι την ταχύτατη ανάκαμψη της οικονομίας από το 2003 και μετά. Η ευρωπαϊκή χώρα που βρέθηκε πιο κοντά σε μια τέτοια κατάσταση ήταν η Ισλανδία. Όμως, για μια χώρα του ευρώ, έστω και οι υποψίες της αποχώρησης από το κοινό νόμισμα θα πυροδοτούσαν μια καταστροφική φυγή καταθέσεων από τις τράπεζες. Σε κάθε περίπτωση, ο Krugman δεν θεωρεί ένα τέτοιο σενάριο απολύτως απίθανο, ειδικά καθώς η επώδυνη λιτότητα και η εσωτερική υποτίμηση θα συνεχίζονται για καιρό.
4) Η αναβίωση του ευρωπαϊσμού: Το μοναδικό αισιόδοξο σενάριο θα ήταν, όπως επισημαίνει, η λήψη περαιτέρω μέτρων προς την «Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία». Η νομισματική ένωση των ΗΠΑ λειτουργεί γιατί είναι μια ένωση μεταβίβασης χρημάτων: Οι πολιτείες που δεν έχουν χρεοκοπήσει στηρίζουν εκείνες που έχουν. «Και είναι δύσκολο να δει κανείς πώς μπορεί να λειτουργήσει η Ευρώπη εκτός και εάν βρει έναν τρόπο να επιτύχει κάτι παρόμοιο», εξηγεί, εκτιμώντας ότι το σχέδιο των Juncker-Tremonti για το ευρωομόλογο είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Αρθρο του/της: Χριστιάννα Λούπα
ΕΠΙΚΑΙΡΑ
Ο Krugman κάνει λεπτομερή αναφορά στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στα θεμελιώδη ελαττώματα του ευρώ, που οδήγησαν στη σημερινή κρίση. «Οι αρχιτέκτονες του ευρώ, παρασυρόμενοι από ένα συναρπαστικό και ρομαντικό σχέδιο, επέλεξαν να αγνοήσουν τις πεζές δυσκολίες που προβλέψιμα θα συναντούσε ένα κοινό νόμισμα. Αντ’ αυτού, ενεπλάκησαν σε μαγικές σκέψεις, λειτουργώντας λες και η ευγένεια της αποστολής τους ξεπερνούσε τέτοιες ανησυχίες», σημειώνει.
«Τα επιχειρήματα υπέρ του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος ήταν πολύ πιο αδύναμα από εκείνα υπέρ μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς. Ένα γεγονός το οποίο οι Ευρωπαίοι ηγέτες επέλεξαν να αγνοήσουν», συνεχίζει. Μάλιστα, επισημαίνει ότι τα οφέλη από το πρόγραμμα του ευρώ δεν υπήρξαν ποτέ τόσο σημαντικά όσο θα ήθελαν οι Ευρωπαίοι να πιστεύουν. «Οι καλύτερες εκτιμήσεις δείχνουν τώρα ότι το εμπόριο ανάμεσα στις χώρες της Ευρωζώνης είναι μόλις 10-15% μεγαλύτερο από ό, τι θα ήταν αλλιώς. Αυτό δεν είναι ένα αμελητέο μέγεθος, αλλά ούτε και ικανό να φέρει μεγάλες αλλαγές».
«Η Αμερική, όπως γνωρίζουμε, έχει μια νομισματική ένωση που λειτουργεί και ξέρουμε γιατί λειτουργεί: Για συμπίπτει με ένα έθνος, ένα έθνος με μια μεγάλη κεντρική κυβέρνηση, μια κοινή γλώσσα και μια κοινή κουλτούρα. Η Ευρώπη δεν έχει τίποτα από αυτά».
Γι’ αυτό, ο Krugman εντοπίζει σήμερα σημαντικές ομοιότητες ανάμεσα στην κρίση του ευρώ και τα όσα εκτυλίχθηκαν στην Αργεντινή πριν από 10 χρόνια.
Όπως δηλώνει, δεν είναι δύσκολο να φανταστεί ότι κάτι ανάλογο θα συμβεί και στην Ευρώπη, ειδικά καθώς οι πολιτικές που ακολουθούνται μοιάζουν πολύ με εκείνες που εφάρμοσε η Αργεντινή τα πρώτα χρόνια, στην προσπάθειά της να διατηρήσει το πέσο συνδεδεμένο με το δολάριο.
Πλέον, ο οικονομολόγος εντοπίζει τέσσερα πιθανά σενάρια για το ευρώ:
1) Να διαβεβαιώσουν οι ευρωπαϊκές χώρες τους επενδυτές ότι μπορούν να υποστούν τις επώδυνες συνέπειες της κρίσης χωρίς να καταφύγουν στη χρεοκοπία ή την υποτίμηση, κατά το παράδειγμα της Εσθονίας, της Λιθουανίας και της Λετονίας. Η διαδικασία, που ονομάζεται «εσωτερική υποτίμηση» θα ήταν ένας τρόπος για να επιβιώσει ακέραιη η Ευρωζώνη, επισημαίνει ο Krugman.
2) Η αναδιάρθρωση των χρεών: Σε κάθε περίπτωση, μία τέτοια λύση δεν δίνει τέλος στον πόνο μιας οικονομίας, επισημαίνει. Ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας, ακόμα και εάν η κυβέρνηση αρνούνταν να αποπληρώσει όλα της τα χρέη, και πάλι θα έπρεπε να μειώσει τις δαπάνες και να αυξήσει τους φόρους για να επιτύχει έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Και πάλι θα έπρεπε να βιώσει τον πόνο της μείωσης των τιμών και των μισθών. Πάντως, ο Krugman καταλήγει: Ειλικρινά, είναι δύσκολο να δω πώς μπορεί η Ελλάδα να αποφύγει την αναδιάρθρωση του χρέους και η Ιρλανδία δεν βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση».
3) Κανονική Αργεντινή: Η Αργεντινή όχι μόνο κήρυξε παύση πληρωμών, αλλά εγκατέλειψε τη σύνδεση του πέσο με το δολάριο και επέτρεψε την υποτίμησή του κατά δύο τρίτα, επιτρέποντας έτσι την ταχύτατη ανάκαμψη της οικονομίας από το 2003 και μετά. Η ευρωπαϊκή χώρα που βρέθηκε πιο κοντά σε μια τέτοια κατάσταση ήταν η Ισλανδία. Όμως, για μια χώρα του ευρώ, έστω και οι υποψίες της αποχώρησης από το κοινό νόμισμα θα πυροδοτούσαν μια καταστροφική φυγή καταθέσεων από τις τράπεζες. Σε κάθε περίπτωση, ο Krugman δεν θεωρεί ένα τέτοιο σενάριο απολύτως απίθανο, ειδικά καθώς η επώδυνη λιτότητα και η εσωτερική υποτίμηση θα συνεχίζονται για καιρό.
4) Η αναβίωση του ευρωπαϊσμού: Το μοναδικό αισιόδοξο σενάριο θα ήταν, όπως επισημαίνει, η λήψη περαιτέρω μέτρων προς την «Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία». Η νομισματική ένωση των ΗΠΑ λειτουργεί γιατί είναι μια ένωση μεταβίβασης χρημάτων: Οι πολιτείες που δεν έχουν χρεοκοπήσει στηρίζουν εκείνες που έχουν. «Και είναι δύσκολο να δει κανείς πώς μπορεί να λειτουργήσει η Ευρώπη εκτός και εάν βρει έναν τρόπο να επιτύχει κάτι παρόμοιο», εξηγεί, εκτιμώντας ότι το σχέδιο των Juncker-Tremonti για το ευρωομόλογο είναι ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση.
Αρθρο του/της: Χριστιάννα Λούπα
ΕΠΙΚΑΙΡΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου