Οι προτάσεις του Πανεπιστημίου Κρήτης για την Παιδεία

«Το κουτί της Πανδώρας» φαίνεται πως έχει ανοίξει στον τομέα της εκπαίδευσης το κείμενο διαβούλευσης του Υπουργείου Παιδείας για τα πανεπιστήμια, μέσα από το οποίο προτείνονται δραστικές αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Σε συνεδρίασή της χθες η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Κρήτης ενέκρινε με συντριπτική πλειοψηφία το δικό της κείμενο προτάσεων, που συνέταξαν οι κοσμήτορες των τμημάτων του πανεπιστημίου, το οποίο και θα καταθέσει στα πλαίσια της Συνόδου Πρυτάνεων που θα γίνει το Σάββατο στο Λαύριο ο Πρύτανης κ. Γιάννης Παλλήκαρης.
Η στάση του Πανεπιστημίου Κρήτης παραμένει σαφέστατα αρνητική απέναντι στο κείμενο διαβούλευσης του Υπουργείου το οποίο όπως σημειώνουν τόσο εκπαιδευτικοί όσο και φοιτητές δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για διάλογο.
Η συνεδρίαση της Συγκλήτου έγινε με την έντονη παρουσία των φοιτητών έξω από το κτήριο της πρυτανείας και διεκόπη δύο φορές. Στο διάλειμμα οι φοιτητές κατέθεσαν το κείμενο του Μετσόβιου Πολυτεχνείου με το οποίο συμπλέει και το Καποδιστριακό ζητώντας από τους συγκλητικούς και τις πρυτανικές αρχές να κινηθούν προς την ίδια κατεύθυνση με τα δύο αυτά πανεπιστήμια καθώς και να απέχουν από το διάλογο με το Υπουργείο Παιδείας.
"Η κυβέρνηση στην ουσία δεν ανοίγει διάλογο"
Σχολιάζοντας το αίτημα των φοιτητών να μην υπάρξει συμμετοχή του Πανεπιστημίου Κρήτης στο διάλογο με το Υπουργείο , ο κ. Παλλήκαρης σημείωσε πως «η κυβέρνηση στην ουσία δεν ανοίγει διάλογο».
«Αν η κυβέρνηση ήθελε διάλογο θα καλούσε τα πανεπιστήμια στο Υπουργείο για να καταθέσουν προτάσεις» υπογράμμισε ο κ. Παλλήκαρης υποστηρίζοντας πως η κίνηση αυτή του υπουργείου είναι το εναρκτήριο λάκτισμα για μια συζήτηση πάνω στο πώς η Παιδεία μπορεί να γίνει καλύτερη.
«Το κείμενο διαβούλευσης του Υπουργείου δεν αποτελεί βάση για συζήτηση, χρειάζεται ένα νέο Πανεπιστήμιο και η σύνοδος των πρυτάνεων έχει αποφασίσει να φέρει ένα δικό της ανεξάρτητο κείμενο διαβούλευσης προς συζήτηση» ανέφερε επίσης ο κ. Παλλήκαρης σημειώνοντας πως κατά την άποψή του το Υπουργείο δε θα προχωρήσει στη δημιουργία ενός νόμου με αυτά τα δεδομένα καθώς δε θα είχε νόημα να φτιάξει ένα νόμο ο οποίος δε θα εφαρμοστεί ποτέ.
«Η πλειονότητα των πανεπιστήμιων της χώρας έχει σοβαρά προβλήματα κι εμείς θέλουμε να βελτιωθεί η κατάσταση» πρόσθεσε τέλος ο ίδιος σημειώνοντας πως το θέμα είναι οι προτάσεις του Υπουργείου και των Πανεπιστημίων να συγκεραστούν κατά τον καλύτερο τρόπο για το καλό της χώρας.
Ο ίδιος αναφερόμενος στο κείμενο που συνέταξαν οι κοσμήτορες των τμημάτων του Π.Κ. τόνισε πως αυτό εκφράζει την πολιτική θέση του Πανεπιστημίου, τις προτάσεις του αλλά και τις «κόκκινες γραμμές» που θέτει.
«Οι προτάσεις που θέτει το Υπουργείο δε μας ικανοποιούν» υπογράμμισε από την πλευρά του ο αντιπρύτανης κ. Τάσσος Φιλαλήθης. «Όλοι μας έχουμε ζήσει τα πανεπιστήμια και μπορούμε να κάνουμε προτάσεις για τη σωστή λειτουργία τους» υποστήριξε ο ίδιος.
«Μια σοβαρή συζήτηση για να αλλάξει το πανεπιστήμιο δεν μπορεί να γίνει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα» υπογράμμισε σε δηλώσεις το ο Κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών κ. Σκεύος Παπαϊωάννου.
«Αν αυτό που επιθυμεί η κυβέρνηση είναι να μετατρέψει το πανεπιστήμιο σε επιχείρηση φαντάζομαι πως οι σοβαροί άνθρωποι που είναι στο πανεπιστήμιο δε θα θέλουν να συνδεθεί το όνομά τους με μια τέτοια ανατροπή της λογικής του Πανεπιστημίου το οποίο ιδρύθηκε ως ένας θεσμός που έχει μια κοινωνική εντολή, να παράγει γνώση ελεύθερα, η οποία θα ασκεί κριτική προς όλες τις κατευθύνσεις» τόνισε ο κ. Παπαϊωάννου σημειώνοντας πως «αν επικρατήσει η ευθύνη απέναντι στην ιστορία, την κοινωνία και τη λογική δεν μπορεί παρά να σταματήσει αυτό που προτείνει το Υπουργείο».
Κλείνοντας ο ίδιος τόνισε πως αποτελεί πάγια τακτική των πολιτικών να εμφανίζουν κάτι έτοιμο και να ζητούν νομιμοποίηση, «την οποία και δεν πρέπει να δώσουμε» όπως υποστήριξε, συμπληρώνοντας ότι το πανεπιστήμιο έχει τη γνώση και την εμπειρία να κάνει προτάσεις για τη λειτουργία του και δεν μπορεί να μπει στη διαδικασία ενός προσχηματικού διαλόγου.
Όχι στο διάλογο με το υπουργείο λένε οι φοιτητές
Οι φοιτητές του Πανεπιστημίου Κρήτης εμφανίζονται κάθετα αντίθετοι με τον οποιοδήποτε διάλογο του Πανεπιστημίου με το Υπουργείο και τάσσονται υπέρ των όσων αναφέρουν σε σχετικό κείμενο τους το Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο.
Στο κείμενο αυτό τα δύο εκπαιδευτικά ιδρύματα ζητούν την απόσυρση του κειμένου διαβούλευσης ξεκαθαρίζοντας πως αυτό δεν αποτελεί βάση για διάλογο, τάσσονται ενάντια στο μνημόνιο και εκφράζουν τη συμπαράστασή τους στους δίκαιους αγώνες των φοιτητών για τη δημόσια και δωρεάν Ανώτατη Εκπαίδευση, επισυνάπτοντας μάλιστα μια 16σέλιδη εισήγηση στην οποία αναλύονται πλήρως οι λόγοι που τους οδήγησαν σε αυτές τις απόψεις.
Το κείμενο που ψηφίστηκε από τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου Κρήτης τελικώς φαίνεται να έχει προβληματίσει τους φοιτητές καθώς η φοιτητική κοινότητα ναι μεν τάσσεται ενάντια στο «κείμενο διαβούλευσης» αλλά εκφράζει φόβους πως το πανεπιστήμιο Κρήτης θα συμμετέχει με αυτόν τον τρόπο στο διάλογο.
«Εναντιωνόμαστε στη διαδικασία αλλαγής του όποιου συστήματος. Συμφωνούμε ότι πρέπει να γίνουν κάποιες αλλαγές αλλά θεωρούμε ότι το χρονικό διάστημα και η συγκυρία δεν είναι η κατάλληλη για να μπούμε σε αυτή τη διαδικασία. Πρωτίστως πρέπει να διαφυλάξουμε το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης δίνοντας κονδύλια και προχωρώντας τη διαδικασία μέσω αυτών των κονδυλίων ώστε να ενδυναμωθεί η έρευνα και να υπάρξουν καινούριες και πιο εξελιγμένες υποδομές» τόνισε σε δηλώσεις του ο εκπρόσωπος των μεταπτυχιακών φοιτητών του πανεπιστημίου Κρήτης κ. Απόστολος Καμέκης.
Από την πλευρά του το μέλος της φοιτητικής παράταξης ΑΡΕΝ κ. Σπύρος Ραπανάκης υπογράμμισε πως «οι φοιτητικοί σύλλογοι έχουν πάρει καταδικαστικές αποφάσεις για το στημένο διάλογο που έχει ανοίξει το υπουργείο» τονίζοντας ότι οι φοιτητές ζητούν από την πανεπιστημιακή κοινότητα να κινηθούν σε μια αγωνιστική κατεύθυνση που να διασφαλίζει το δωρεάν και δημόσιο χαρακτήρα του πανεπιστημίου.
«Είμαστε ενάντια στο νομοσχέδιο αυτό που θα διαλύσει τη δημόσια παιδεία από το δημοτικό έως το πανεπιστήμιο» σημείωσε και ο Φοιτητής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Αντώνης Μαυρόματος, ενώ τέλος ο φοιτητής του τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών κ. Ιάσωνας Κωστόπουλος τόνισε πως «βρισκόμαστε σε μια περίοδο που μας παίρνουν όλο και περισσότερα και που η πολιτική λέει πως ό,τι είναι δημόσιο πρέπει να ξεπουληθεί. Ένα τέτοιο νομοσχέδιο στην παιδεία βάζει ουσιαστικά τις βάσεις για ένα πανεπιστήμιο επιχείρηση με φοιτητές που δε θα μπορούν να διεκδικήσουν κανένα δικαίωμα» προσθέτοντας πως αυτό που επιχειρεί να φτιάξει η κυβέρνηση όχι μόνο δε θα είναι δωρεάν και δημόσιο αλλά δε θα είναι ούτε καν πανεπιστήμιο.
"Η κατάλυση του δημόσιου πανεπιστημίου απειλεί τα θεμέλια της δημοκρατίας"
Στο κείμενό της η Σύγκλητος του πανεπιστημίου Κρήτης αναφέρεται στο θεσμό του πανεπιστημίου υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων ότι η κατάλυση του Δημοσίου χαρακτήρα του αποτελεί απειλή στα θεμέλια της Δημοκρατίας.
«Τα όσα συμβαίνουν σήμερα στην Ελλάδα σχετικά με την αναδιάρθρωση της Ανώτατης Εκπαίδευσης, ειδικότερα δε τα αναφερόμενα στο «Κείμενο Διαβούλευσης» που δημοσιοποίησε το ΥΠΔΒΜΘ, αποτελούν συνέχεια μιας διαδικασίας αποδόμησης του Δημοσίου Πανεπιστημίου και αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, παίρνοντας ένα δραματικό χαρακτήρα, επειδή λαμβάνουν χώρα εν μέσω μιας άνευ προηγουμένου πολιτικής, οικονομικής και εν μέρει κοινωνικής κρίσης» αναφέρεται επίσης στο κείμενο στο οποίο η Σύγκλητος κάνει λόγο για προσπάθεια νομοθέτησης στο κενό εκ μέρους του Υπουργείου, το οποίο κατηγορει ότι δείχνει να αγνοεί πλήρως το θεσμικό πλαίσιο στο οποίο λειτουργούν έως σήμερα τα πανεπιστήμια και πως «καταθέτει προτάσεις εντελώς ανατρεπτικές ως προς την ισχύουσα κατάσταση των πραγμάτων στο Δημόσιο Πανεπιστήμιο, προπαντός μάλιστα στο πλαίσιο της ελληνικής πραγματικότητας».
Παρακάτω αναλυτικά οι προτάσεις του Π.Κ.
Βασικές προτάσεις και προϋποθέσεις για αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο της ανώτατης εκπαίδευσης
Η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Κρήτης, στο κείμενο της αναφέρει ότι:
• Ζητά να αποσυρθεί το «Κείμενο διαβούλευσης»
• Αναγνωρίζει ότι για έναν τόσο σημαντικό στόχο, δεν χρειάζεται ούτε περιττή βιασύνη, ούτε περιττή καθυστέρηση, αλλά αντίθετα μια συστηματοποίηση της διαδικασίας. Ως εκ τούτου ζητά να υπάρξει ικανοποιητικός χρόνος ώστε να δοθεί το περιθώριο επεξεργασίας λεπτομερέστερων προτάσεων.
Επίσης, προτείνει:
1. Το όποιο θεσμικό πλαίσιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση πρέπει να είναι λιτό με εξειδίκευση στον εσωτερικό κανονισμό των Ιδρυμάτων, που θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε Ιδρύματος.
2. Υπάρχει πλήρης αυτοδιοίκηση των Πανεπιστημίων: Η ακαδημαϊκή και η διοικητική λειτουργία και ο στρατηγικός σχεδιασμός του Πανεπιστημίου ρυθμίζεται με αποφάσεις οργάνων (Σύγκλητος, Πρυτανεία, ΓΣ Τμημάτων και Σχολών) που αποτελούνται αποκλειστικά από μέλη της Πανεπιστημιακής Κοινότητας εκλεγόμενα από το σύνολο της κοινότητας αυτής (δηλ. από τους διδάσκοντες, φοιτητές, διοικητικό, τεχνικό και εργαστηριακό προσωπικό) με σταθμισμένη ψήφο.
3. Η βασική ακαδημαϊκή μονάδα είναι το Τμήμα, με σαφή επιστημονική & ακαδημαϊκή οντότητα τα οποία χορηγούν πτυχία που έχουν ενιαία ακαδημαϊκή ταυτότητα.
4. Διασφαλίζεται η ακαδημαϊκή και επιστημονική ελευθερία του Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού 
5. Υπάρχει αξιολόγηση του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου με ακαδημαϊκά κριτήρια και με συναξιολόγηση των διατιθέμενων πόρων, η οποία αποτελεί σημείο αναφοράς για την χάραξη της ακαδημαϊκής, ερευνητικής και εκπαιδευτικής στρατηγικής του Πανεπιστημίου.
6. Υπάρχει επαρκής δημόσια χρηματοδότηση των Πανεπιστημίων για τη διαχείριση της οποίας αποκλειστική αρμοδιότητα και ευθύνη φέρουν τα ίδια τα Πανεπιστήμια, χωρίς προληπτικό έλεγχο, ώστε να καθίσταται εφικτή η πραγματοποίηση της αποστολής τους σε συνθήκες ελευθερίας (διεξαγωγή βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας που προάγει την ίδια την επιστήμη ή και αφορά το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο και παροχή υψηλού επιπέδου δωρεάν ακαδημαϊκής εκπαίδευσης).
Η αναζήτηση συμπληρωματικών κονδυλίων μέσω προγραμμάτων, συμβολαίων κ.ά. είναι και θεμιτή και επιθυμητή, εφόσον έχει διασφαλιστεί η βασική λειτουργία του Πανεπιστημίου μέσω επαρκούς δημόσιας χρηματοδότησης όπως αναφέρεται πιο πάνω.
7. Μισθοδοσία: Η μισθοδοσία των διδασκόντων, του μόνιμου προσωπικού και των εργαζόμενων με σύμβαση αορίστου χρόνου των Πανεπιστημίων πρέπει να ρυθμίζεται από την Πολιτεία με ενιαίο αξιοπρεπή τρόπο. Το επιστημονικό προσωπικό μπορεί και είναι επιθυμητό, εάν θέλει, να επιδιώκει εξασφάλιση πρόσθετων αμοιβών λόγω ερευνητικού, ή διδακτικού έργου.
8.  Φοιτητική μέριμνα: Για την προσφορά υψηλού επιπέδου δωρεάν ακαδημαϊκής εκπαίδευσης, απαιτείται χρηματοδότηση τόσο για επαρκές και κατάλληλο προσωπικό και υποδομές, όσο και για τα ζητήματα φοιτητικής μέριμνας (φοιτητική σίτιση, στέγαση, υποτροφίες, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη πολιτιστικές δράσεις κ.λπ.).
9. Δημόσια χρηματοδότηση της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας:
Η διεξαγωγή βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας που προάγει την ίδια την επιστήμη ή και αφορά στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο είναι θεμελιώδης λειτουργία του Πανεπιστημίου με δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα, και την οποία, το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του, θα πρέπει να διασφαλίζει σε συνθήκες ελευθερίας. Η χρηματοδότηση της πανεπιστημιακής έρευνας πρέπει να είναι δημόσια και θεσμοθετημένη έτσι ώστε να εγγυάται την ανεξαρτησία της από τους φορείς της κρατικής εξουσίας όσο και των επιμέρους συμφερόντων της αγοράς, προστατεύοντας έτσι τις κατευθύνσεις και το περιεχόμενο της επιστημονικής έρευνας, καθώς και την εξ αυτής απορρέουσα πανεπιστημιακή διδασκαλία, από κάθε είδους επέμβαση αυτών των φορέων.
Η αναζήτηση συμπληρωματικής χρηματοδότησης της ερευνητικής δραστηριότητας του Πανεπιστημίου μέσω προγραμμάτων, συμβολαίων κ.λπ. είναι και θεμιτή και επιθυμητή, εφόσον έχει διασφαλιστεί η βασική λειτουργία του μέσω επαρκούς δημόσιας χρηματοδότησης - δηλαδή η μισθοδοσία του προσωπικού, οι δημόσιες επενδύσεις και οι λειτουργικές δαπάνες - για την διαχείριση της οποίας αποκλειστική αρμοδιότητα και ευθύνη φέρουν τα ίδια τα Πανεπιστήμια.
Το Πανεπιστήμιο να έχει τη δυνατότητα να ιδρύει και να λειτουργεί ερευνητικές δομές δράσης και να χρηματοδοτεί την έρευνα βάσει τεκμηριωμένων προτάσεων. Η δημόσια χρηματοδότηση πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη εκεί όπου τεκμηριωμένα δεν υπάρχουν άλλες πηγές χρηματοδότησης της βασικής έρευνας.

ΛΗΔΑ ΣΙΣΚΟΥ
GOODnet