Κυριακή 6 Μαρτίου 2011

Από τον Μπόμπι Σαντς μέχρι τον Χουάνα Τσάος

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΣΩΤΗΡΧΟΥ

Τι απέγινε η ηθική μας ευαισθησία; Είχαμε ποτέ κάτι τέτοιο; Τι σημαίνουν αυτές οι λέξεις; Μήπως αναφέρονται σε μια έννοια που σπάνια χρησιμοποιείται σήμερα- τη συνείδηση; Τη συνείδηση που δεν έχει να κάνει μόνο με τις δικές μας πράξεις αλλά και με τη συνυπευθυνότητά μας για τις πράξεις άλλων;


Μπόμπι Σαντς, αγωνιστής του εθελοντικού στρατού του IRA.
Είναι όλα αυτά νεκρά; Κοιτάξτε το Γκουαντάναμο Μπέι(...) Σήμερα πολλοί που κάνουν απεργία πείνας δέχονται τροφή με το ζόρι, ανάμεσά τους και Βρετανοί πολίτες. Καμιά λεπτότητα σ' αυτή τη βίαιη διαδικασία. Κανένα ηρεμιστικό ή αναισθητικό. Μόνο ένας σωλήνας χωμένος από τη μύτη στο λαιμό σου. Φτύνεις αίμα. Αυτό είναι βασανιστήριο»...
Δεν υπάρχει ίσως μεγαλύτερης εμβέλειας αναφορά σε απεργία πείνας και το βασανιστήριο της αναγκαστικής σίτισης από τα λόγια του Βρετανού θεατρικού συγγραφέα και ποιητή Χάρολντ Πίντερ κατά την απονομή του Βραβείου Νόμπελ τον Δεκέμβριο του 2005. Λόγια κοινωνικής επαγρύπνησης για μια συνεχιζόμενη κτηνωδία.

Ακμπάρ Γκάντζι, Ιρανός δημοσιογράφος
Πολλά έχουν αλλάξει από το 1981, τότε που ο Μπόμπι Σαντς, αυτοπροσδιοριζόμενος ως πολιτικός κρατούμενος και αιχμάλωτος πολέμου, βουλευτής και αγωνιστής του εθελοντικού στρατού τού IRA, πέθανε στα 27 του χρόνια, στις 5 Μαΐου, ύστερα από 66 ημέρες απεργίας πείνας στο νοσοκομείο των φυλακών. Στο θάνατο τον ακολούθησαν ακόμη εννέα απεργοί πείνας ξεγυμνώνοντας με μαρτυρικό τρόπο το αποτρόπαιο πρόσωπο της βρετανικής κυριαρχίας.
«Κάποιος θα πρέπει να γράψει ένα ποίημα για τα βάσανα των απεργών πείνας. Θα 'θελα να το γράψω εγώ, αλλά πώς να το τελειώσω;» έγραψε στο ημερολόγιό του στις 10 Μαρτίου 1981 ο Σαντς.
Δυστυχώς αυτό το ποίημα συνεχίζουν να γράφουν και στις μέρες μας άνθρωποι με κουράγιο που διακινδυνεύουν τη ζωή τους, μερικοί την καταστρέφουν για πάντα, όταν δεν την χάνουν, για να αποκαλύψουν ζοφερές κοινωνικές και πολιτικές καταστάσεις πίσω από το έτσι κι αλλιώς απάνθρωπο πρόσωπο μιας εξουσίας που φυλακίζει και καταστέλλει συνήθως με ιδιαίτερο μένος τους αμφισβητίες της.

Σεμπάστιαν Ροντρίγκεζ πρώην μέλος της «Γκράπο» (αρ)
Μια ματιά στην ειδησεογραφία των τελευταίων χρόνων φωτίζει μερικά από τα σύγχρονα σκοτάδια: το θέμα των προσφύγων και της μεταχείρισής τους κατέχει πλέον σημαντική θέση δίπλα σε αυτή κρατουμένων συχνά πολιτικών αντιφρονούντων.
*Πριν από πέντε χρόνια, αρχές Ιανουαρίου του 2002, είχαμε συγκλονιστεί από την απεργία 200 Αφγανών προσφύγων σε έναν καταυλισμό στην Αυστραλία, οι οποίοι είχαν φτάσει να ράψουν τα στόματα των παιδιών τους προκειμένου να εξεταστούν οι αιτήσεις ασύλου που είχαν υποβάλει. Λιγότερη γνωστή έγινε η παρόμοια ιστορία δεκάδων προσφύγων στην Ιεράπετρα, την ίδια περίοδο, αρκετοί από τους οποίους έκαναν απεργία πείνας για να χορηγηθεί άμεσα άσυλο σε δύο συμπατριώτες τους, που μόλις είχαν βγει από τα «λευκά κελιά» της γείτονος, λόγω ανηκέστου βλάβης, και κατάφεραν να έρθουν εδω.
2004 *Μία από τις πολλές απεργίες πείνας που πραγματοποιούν 1.500 Παλαιστίνιοι κρατούμενοι στις ισραηλινές φυλακές, πάντα για καλύτερες συνθήκες κράτησης και επικοινωνία με τον «έξω κόσμο», γίνεται γνωστή τον Αύγουστο του 2004, επειδή οι δεσμοφύλακες έβαλαν ψησταριές στις αυλές των φυλακών προκειμένου να κάμψουν τη θέληση των απεργών. Απεργία που πυροδότησε μαζικές διαδηλώσεις συμπαράστασης στη Γάζα.

Ινάκι ντέ Χουάνα Τσάος, στέλεχος της ΕΤΑ.
*Το Σεπτέμβριο, προκαλεί αίσθηση η ιστορία του Ισπανού αστέρα της κολύμβησης, παραολυμπιονίκη στην Αθήνα και πέντε φορές χρυσού παραολυμπιονίκη στο Σίδνεϊ, Σεμπάστιαν Ροντρίγκεζ. Πρώην μέλος της «Γκράπο», ένοπλης ακροαριστερής οργάνωσης που ιδρύθηκε όταν ο Φράνκο εκτέλεσε πέντε στελέχη της άκρας Αριστεράς, καταδικάστηκε το 1985 για συμμετοχή σε δολοφονία Ισπανού επιχειρηματία. Η αναπηρία του, παράλυτος στα κάτω άκρα, οφείλεται σε μακρά απεργία πείνας που έκανε όταν ήταν φυλακισμένος.
2005*Το 2005 ήταν η σειρά των κρατουμένων στο Γκουαντάναμο: περισσότεροι από 200, σχεδόν οι μισοί κρατούμενοι ως «μαχητές του εχθρού» στο Γκουαντάναμο, στους οποίους ακόμη δεν έχει απαγγελθεί κατηγορία, χρησιμοποίησαν και αυτό το μέσο διαμαρτυρίας για τις συνθήκες κράτησής τους και την κακομεταχείρισή τους από τους φύλακες. Η διοίκηση του στρατού αντιμετώπισε τη διαμαρτυρία ως απόπειρα αυτοκτονίας και τη διέκοψε βίαια, υποβάλλοντας τους απεργούς σε αναγκαστική σίτιση.
*Στη Βρετανία, τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς, γυναίκες από την Ουγκάντα κάνουν απεργία πείνας για να μην τις στείλουν πίσω σε μια χώρα όπου απειλούνται με βιασμούς, βασανιστήρια και κακοποίηση. Μάθαμε έτσι ότι από τους 2.155 λαθρομετανάστες που βρίσκονταν στα 10 κέντρα κράτησης της χώρας, είχαν αυτοκτονήσει εκείνο τον μήνα δύο Αφρικανοί και ένας τρίτος αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει γιατί απορρίφθηκαν οι αιτήσεις τους για άσυλο.
*Τον Νοέμβριο η Παγκόσμια Ομοσπονδία Εφημερίδων απένειμε την ανώτατη διάκρισή της, τη Χρυσή Πένα, στον Ιρανό δημοσιογράφο Ακμπάρ Γκάντζι, φυλακισμένο από το 2000 επειδή έκανε τη δουλειά του: τόλμησε να ερευνήσει τις δολοφονίες εξέχοντων διαφωνούντων και διανοούμενων στην πατρίδα του και να «φωτογραφίσει» ως άμεσα εμπλεκομένους υψηλά ιστάμενους αξιωματούχους των δυνάμεων ασφαλείας. Εκτοτε πραγματοποιεί μια σειρά από απεργίες πείνας διαμαρτυρόμενος για την ποινή του και τα βασανιστήρια. Αποφυλακίστηκε τελικά πέρσι, δέκα μέρες πριν ολοκληρώσει την εξαετή ποινή του.
2006 Οι περιπτώσεις που έγιναν γνωστές το 2006 μας δίνουν το εύρος χρησιμοποίησης αυτού του μέσου.
*Τον Ιανουάριο, ο Εμίν Ιμπραγκίμοβ, ένας Τσετσένος ακτιβιστής, αυτοεξόριστος στη Γαλλία, ξεκίνησε απεργία πείνας ζητώντας από την Ευρωπαϊκή Ενωση να μεσολαβήσει για να σταματήσει η βία στην περιοχή του Καυκάσου: «Μόνο μια πολιτική λύση θα βάλει τέλος στις αιματηρές συγκρούσεις στην Τσετσενία. Και η Ε.Ε. πρέπει να αναλάβει τις διεθνείς υποχρεώσεις της», δήλωσε.
*Τον Απρίλιο ξεκίνησε απεργία πείνας ο δικηγόρος Μπεχίτ Αχτσί κρίνοντας ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος να υπερασπιστεί τους εντολείς του, ορισμένους από τους 7.000 πολιτικούς κρατούμενους, αλλά και να γνωστοποιήσει τα βασανιστήρια που υφίστανται στην απομόνωση. Το 2000, χρονιά εγκαινίασης των νέων φυλακών υψίστης ασφαλείας στην Τουρκία αλλά και απαρχή μίας από τις μαζικότερες και πλέον μακροχρόνιες απεργίες πείνας στην ιστορία με αίτημα να κλείσουν τα «λευκά κελιά» απομόνωσης, σημάδεψε και η αιματηρή απόπειρα καταστολής της με την επίθεση χιλιάδων πάνοπλων κατασταλτικών δυνάμεων στις φυλακές με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 28 κρατούμενοι, εκ των οποίων έξι γυναίκες που κάηκαν ζωντανές. Μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου 2007, οπότε και έληξε η απεργία, περισσότεροι από 122 Τούρκοι πολιτικοί κρατούμενοι πέθαναν και μερικές εκατοντάδες έπαθαν μόνιμες βλάβες στην υγεία τους: αυτές περιγράφονται από το σύνδρομο Βερνίκε Κόρσακοφ, μια νευρολογική - ψυχιατρική διαταραχή που η μεν πρώτη προκαλεί οφθαλμοπληγία και διαταραχή βάδισης, ενώ η δεύτερη διαταραχή μνήμης.
*Τον Μάιο, 70.000 δάσκαλοι της Πολιτείας Οαχάκα του Μεξικού ξεκίνησαν ειρηνική διαμαρτυρία με αίτημα την αύξηση των πενιχρών μισθών τους και την αναβάθμιση των συνθηκών εκπαίδευσης. Ζητούσαν από το κράτος να παράσχει στους ξυπόλητους και υποσιτισμένους μαθητές τους παπούτσια, ώστε να μπορούν να διασχίσουν τα βουνά για να φτάσουν στο σχολείο, και πρωινό γεύμα ώστε να μη ζαλίζονται κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Ο κυβερνήτης αρνήθηκε να ικανοποιήσει τα αιτήματά τους και οι δάσκαλοι κήρυξαν απεργία πείνας. Η απόφαση του κυβερνήτη να τους διαλύσει με τη βία υπήρξε η σπίθα μιας εξέγερσης που κινητοποίησε το σύνολο των κοινωνικών φορέων της Πολιτείας.
*Στις 14 Ιουνίου 120 υπό απέλαση κρατούμενοι αλλοδαποί στο Κάμπσφιλντ της Οξφόρδης ξεκίνησαν απεργία πείνας ζητώντας να τους μεταχειρίζονται τουλάχιστον ως ανθρώπους: «Μας στοιβάζουν και μας φέρονται σαν να είμαστε ζώα. Μας μεταφέρουν από κρατητήριο σε κρατητήριο. Μας χωρίζουν από τις οικογένειές μας, μας δίνουν φαγητό που δεν τρώγεται, φαγητό που ακόμη και τα σκυλιά το περιφρονούν... μας κρατούν χρόνια χωρίς να ξέρουμε για τι κατηγορούμαστε ή πόσο θα μείνουμε έγκλειστοι», έγραψαν στην ανακοίνωση-καταγγελία τους.
*Τον Ιούλιο προσωπικότητες του αντιπολεμικού κινήματος στις ΗΠΑ, μεταξύ αυτών η μητέρα στρατιώτη που σκοτώθηκε στο Ιράκ, Σίντι Σιχάν, η Σούζαν Σαράντον και ο Σον Πεν, ξεκίνησαν απεργία πείνας προκειμένου να εκφράσουν την αντίθεσή τούς στην παραμονή των αμερικανικών στρατευμάτων στό Ιράκ.
*Τον ίδιο μήνα ο Σαντάμ Χουσεΐν μπαίνει στο νοσοκομείο έπειτα από πολυήμερη απεργία πείνας που πραγματοποιεί διαμαρτυρόμενος για τις συνθήκες διεξαγωγής της δίκης του, καλώντας ταυτόχρονα τη διεθνή κοινότητα να παρέμβει για την προστασία των συνηγόρων του. Την απεργία την ξεκίνησε μετά τη δολοφονία του τρίτου συνηγόρου του ένα μηνα πριν.
*Τον Δεκέμβριο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τίμησε με το «Βραβείο Ζαχάροφ» τον ηγέτη της δημοκρατικής αντιπολίτευσης στη Λευκορωσία, «την τελευταία δικτατορία της Ευρώπης», Αλεξάντρ Μιλίνκεβιτς. Και από τα χείλη του λοιπόν πληροφορηθήκαμε πως στη χώρα του δεν έχει πέσει ακόμη το Τείχος και πως «το βραβείο αυτό ανήκει και στον Αλεξάντρ Καζούλιν, πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου και ηγετική μορφή της αντιπολίτευσης, ο οποίος βρίσκεται στη φυλακή καταδικασμένος σε ποινή πεντέμισι χρόνων και τους τελευταίους δύο μήνες κάνει απεργία πείνας». Ποινή που επιβάλλεται σε όποιον ασκήσει κριτική στην κυβέρνηση.
*Το ίδιο διάστημα στην Ιταλία η υπουργός Εξωτερικού Εμπορίου Εμα Μπονίνο κάνει συμβολική απεργία πείνας, εκφράζοντας μ' αυτό τον τρόπο την υποστήριξή της σε ασθενή 20 χρόνια καθηλωμένο από μυϊκή δυστροφία, ο οποίος ζητεί και τελικά καταφέρνει να του γίνει ευθανασία.
*Μετά τα Χριστούγεννα ο ιστορικός ηγέτης του ιταλικού Ριζοσπαστικού Κόμματος Μάρκο Πανέλα, 76 χρόνων, κάνει απεργία πείνας ζητώντας από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να υποστηρίξουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας την πρόταση για παγκόσμια αναστολή των εκτελέσεων στο πλαίσιο εκστρατείας με στόχο να αποτρέψει την εκτέλεση του πρώην Ιρακινού δικτάτορα, ο οποιος και τελικά εκτελέστηκε λίγο πριν από τη νέα χρονιά.
2007 Με τη διευθέτηση λογαριασμών από τα παλιά μπήκε το 2007:
*Αρχές Μαρτίου στο Ιράν συλλαμβάνονται 33 ακτιβίστριες που διεκδικούσαν τα δικαιώματά τους- όπως ας πούμε ισοπολιτεία με τους άνδρες. Οχτώ αφέθηκαν ελεύθερες και οι υπόλοιπες ξεκίνησαν απεργία πείνας.
*Περίπου τότε η κυβέρνηση Θαπατέρο αποφασίζει να μετατρέψει την ποινή του φυλακισμένου στελέχους της ΕΤΑ, Ινάκι ντέ Χουάνα Τσάος, σε κατ' οίκον περιορισμό εξαιτίας της σοβαρής κατάστασης της υγείας του έπειτα από 114 ημέρες απεργίας πείνας, ώστε να μην πεθάνει στη φυλακή- του δίνουν αναγκαστικά ορό από τη μύτη. Την απεργία ξεκίνησε ύστερα από δικαστική απόφαση αναστολής της αποφυλάκισής του, ενώ είχε εκτίσει 20ετή ποινή κάθειρξης για το φόνο 25 ατόμων και εξέτιε πρόσθετη ποινή για εγκωμιασμό της τρομοκρατίας. Αμετανόητος για τις πράξεις του και «προκλητικός», σύμφωνα με τις Αρχές που επιστράτευσαν παλαιότερη αρθρογραφία του για να συνεχίσουν να τον κρατούν στη φυλακή, ο Ινάκι, κατά την πολύχρονη φυλάκισή του, δεν είχε διστάσει να παραγγείλει στους δεσμοφύλακές του σαμπάνια και αστακό για να γιορτάσει τη δολοφονία στρατιωτικού από την ΕΤΑ.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 28/04/2007

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου