http://anthroposkaioiskios.blogspot.com/
Πώς θα γίνει πράξη η γνήσια γνώση και η σύνδεσή της με την κοινωνία;
Μόνο εάν και εφόσον ξεβολευτούμε και αναλάβουμε πρωτοβουλίες για μορφωτικά εγχειρήματα που θα είναι οργανωμένα από τα κάτω, από την κοινωνία, από γονείς, εκπαιδευτικούς, επιστήμονες που
τάσσονται με την υπόθεση αυτή και την κοινωνική ανατροπή.
Ξεβόλεμα επίσης σημαίνει να παραδεχτούμε συνειδητά και λογικά (μέσα από τον αναστοχασμό και την αυτογνωσία) ότι δεν ξέρουμε τις βασικές γνωστικές μονάδες-πληροφορίες, γιατί είμαστε τέκνα της αστικής εκπαίδευσης. Άρα, πρέπει να μορφωθούμε από την αρχή, στη γνήσια (ολιστική) γνώση και τον (επιστημονικό) ορθό λόγο[1], έξω από τα γρανάζια της εξουσίας.
Και στη συνέχεια να συμβάλουμε στη μετάδοση αυτής της γνώσης και της θεωρίας που παράγεται από αυτήν. Ο καθένας με τον δικό του τρόπο, την ιδιαίτερη προσωπικότητά του και τα βιώματά του.Φυσικά, απαραίτητος και χρήσιμος είναι ο καθένας, με τις ειδικές γνώσεις, τις δεξιότητες-ικανότητες, την εμπειρία που διαθέτει και θα μπορεί να συνεισφέρει στη διάδοση-διάχυση της γνώσης στην κοινωνία. Οι ειδικότερες γνώσεις και δεξιότητες-ικανότητες είναι πραγματικά χρήσιμες όταν εντάσσονται στο ευρύτερο επιστημολογικό και φιλοσοφικό πλαίσιο και με αυτόν τον τρόπο αποκτούν νέες δυνατότητες και προοπτικές, αφού συνδέονται και συσχετίζονται (ενσωματώνονται) σε ένα συνεκτικό γνωσιακό, ιδεολογικό και πολιτισμικό όλον. Ο κάθε άνθρωπος λοιπόν που επιθυμεί συνειδητά να συμμετάσχει και να βοηθήσει-συμβάλει σε αυτό το εγχείρημα, μπορεί να το κάνει.
Το θεμελιώδες όμως στοιχείο και η ουσία της γνήσιας επιστημονικής γνώσης, είναι η άρνηση και η
αποδόμηση των αξιών και των ιδεολογιών που παράγει ο εξουσιαστικός-ταξικός πολιτισμός. Έτσι
λοιπόν, η αρνητική κριτική, αυτή δηλαδή η συνειδητή στάση και σκέψη που αρνείται ριζικά την
κυρίαρχη σκοπιά και πρόσληψη της πραγματικότητας (η οποία είναι ιδεολογικά καθορισμένη), είναι
αναγκαία προϋπόθεση ενός απελευθερωτικού μορφωτικού εγχειρήματος.
Η κριτική στα ιδεολογήματα και στις πλάνες-ψευδαισθήσεις που προωθεί η κυρίαρχη ιδεολογία της
αστικής τάξης, για να διαιωνίζεται η πραγματικότητα, η τάξη πραγμάτων που προκύπτει από την
επιβολή της εξουσίας της. Η αποδόμηση-απομυθοποίηση, αυτής της πραγματικότητας.
Το Πραγματικό, η πραγματικότητα που μας περιβάλλει και μας καθορίζει, προσλαμβάνεται από τους
ανθρώπους ήδη διαμεσολαβημένη από την κυρίαρχη ιδεολογία. Για αυτό ακριβώς είναι μια φενάκη, στο βαθμό που η σύγχρονη φιλοσοφική-επιστημονική γνώση και θεωρία μας αποκαλύπτουν ότι «τα πάντα είναι κάτι άλλο», ότι ζούμε σε μια ψευδαίσθηση, έστω και αν αυτή είναι επίμονη, επειδή είναι
κραταιά και σχεδόν καθολικά κυρίαρχη.
Παρόλα αυτά, οι άνθρωποι συνεχίζουν να είναι παγιδευμένοι σε αυτήν την πλάνη, σε μια πλαστή ζωή,
ιμιτασιόν, φευγαλέα, που μας ξεγελάει και χάνεται χωρίς να τη βιώνουμε αληθινά. Γιατί έτσι είναι
οργανωμένη και ρυθμιζόμενη, ελεγχόμενη από την αστική τάξη, η οποία με αυτόν τον τρόπο επιβάλλει τη θέληση και τη συνείδησή της, ώστε να μπορεί να αναπαράγεται το ταξικό σύστημα και η
ιδεολογική-πολιτισμική κυριαρχία της.
Η θεωρία που θα προκύψει από τη νέα γνήσια γνώση και επιστήμη, θα είναι μια πρακτική θεωρία,
θεωρία αλληλένδετη με την πράξη, βιωματική. Αυτό σημαίνει ότι συμβάλλει καθοριστικά στο να
δημιουργηθούν άλλες αξίες από τις κυρίαρχες, άλλος τρόπο ζωής, με θεμέλιο την αλληλεγγύη και την κοινωνική συνείδηση. Συνεπάγεται επίσης μια άλλη ματιά από το υποκείμενο στην πραγματικότητα, στην ιστορία, στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Η γνώση και η επιστήμη δεν μπορεί παρά να είναι κοινωνική, δηλαδή αδιαχώριστη από την κοινωνική διαδικασία, μια πρακτική γνώση-θεωρία, που είναι ταυτόχρονα σκέψη-ιδέα και πράξη-πρακτική.
Η γνώση και η μόρφωση για να είναι γνήσια και κοινωνική, προϋποθέτει πως υπερβαίνει και καταργεί
τους διαχωρισμούς και τον κατακερματισμό της υφιστάμενης κοινωνικής οργάνωσης και ζωής. Η γνώση δεν παράγεται σε ένα συγκεκριμένο χώρο και χρόνο αλλά σε κάθε κοινωνική συνεύρεση, διαντίδραση και διαδικασία. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι ασχολούνται στην καθημερινή ζωή τους με τα ουσιαστικά ζητήματα που αφορούν στη ζωή, στον κόσμο, στη φύση και στο σύμπαν. Και αυτή η αναζήτηση και ο τρόπος σκέψης είναι τρόπος ζωής. Ζουν με γνώμονα της ουσία και την ποιότητα στη
ζωή και στις σχέσεις τους και όχι τη στείρα κατανάλωση υλικών αντικειμένων, χρόνου και ανθρώπων
– δηλαδή μια ζωή πλούσια και βιωματική και όχι κενή περιεχομένου.
Ένα τέτοιο εγχείρημα δεν είναι εύκολο. Η γνήσια επιστημονική γνώση-τρόπος σκέψης είναι ενάντια
στην κοινή λογική. Το να αντιληφθείς και να συνειδητοποιήσεις ότι ο χρόνος είναι μια
ψευδαίσθηση, με την έννοια της γραμμικής κίνησης και εξέλιξης, ότι οι τρισδιάστατες αισθήσεις
μας και η νόησή μας συλλαμβάνουν ένα ελάχιστο κομμάτι της πραγματικότητας – και αυτό στρεβλό και ξεκομμένο από το όλον, το οικουμενικό, το συμπαντικό. Το να διανοηθείς ότι υπάρχει ο φανταστικός χρόνος (το πεδίο όπου υπάρχουν και λειτουργούν οι φανταστικοί αριθμοί), ότι υπάρχουν (χωρικές) διαστάσεις που διαφεύγουν της στενής-περιορισμένης αντίληψής μας, και ότι – εν τέλει – «τα πάντα είναι κάτι άλλο» από αυτό που φαίνεται, σίγουρα είναι ένα σοκ για τον μέσο άνθρωπο, την
συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων δηλαδή.
Το να γνωρίζεις ότι υπάρχουν συγκεκριμένες νομοτέλειες, τύποι – με την έννοια των πληροφοριών –
που ρυθμίζουν την εξέλιξη του σύμπαντος, άρα και τη ζωή στη γη και φυσικά τις ανθρώπινες
υποθέσεις και κοινωνικές διεργασίες, όπως επίσης αφανείς σχέσεις και αιτίες (που συνιστούν
βαθιές δομές) πίσω από τα φαινόμενα∙ ότι το σύμπαν είναι συμμετοχικό και άρα νοήμον σύστημα, το
οποίο χρειάζεται τη συνείδηση (αν και όχι αποκλειστικά την ανθρώπινη) για να υπάρχει και να
εξελίσσεται.
Το να θεωρείς αλλιώς (ενάντια στην κοινή αντίληψη) το σύμπαν, τον κόσμο και τον άνθρωπο, σε όλη
την κοσμική του υπόσταση και ουσία, και το να πράττεις αντίστοιχα ως τρόπο ζωής, είναι δύσκολο.
Αλλά, σίγουρα, όταν αφυπνιστούν οι συνειδήσεις και συλλογικοποιηθούν σε μια κοινή συνισταμένη,
ώστε να μετασχηματιστούν σε κοινωνική συνείδηση, τότε αυτό είναι εφικτό αλλά και ουσιαστικό.
Όλα αυτά, είναι θαυμαστά πράγματα αλλά και γνήσιες πληροφορίες-γνώσεις που πρέπει να γίνουν
κτήμα των κοινωνιών και των ανθρώπων.
Γνώσεις που αμφισβητούν και αποδομούν την κυρίαρχη (αστική) ιδεολογία, και τον εξουσιαστικό
πολιτισμό. Φανερώνουν κατά συνέπεια την πραγματική ουσία του, αυτό που πραγματικά είναι: μια
(επίμονη) ψευδαίσθηση. Παράλληλα βέβαια με τη ριζική αλλαγή στον τρόπο ζωής στην κατεύθυνση ενός άλλου πολιτισμού, στάσης, νοοτροπίας και την ανατροπή της ταξικής ιστορίας.
Στην αταξική κοινωνία – καθώς επίσης στη διαδικασία μετάβασης προς τα εκεί – το «εγώ» διαλύεται
στο «ο άλλος», σε μια συλλογική συνείδηση. Ο μικροαστικός-εγωιστικός τρόπος ζωής εγκαταλείπεται, η κατανάλωση, ο φετιχισμός του χρήματος και του εμπορεύματος, το ιδιωτικό συμφέρον, το κέρδος εκλείπουν, περνώντας στην προϊστορία του ανθρώπου. Πρόκειται για το πέρασμα σε μια πρωτόγνωρη-καινοφανή κατηγορία της πραγματικότητας, οικουμενική και επαναστατική (ως αναίρεση και εξύψωση από την καπιταλιστική πραγματικότητα). Όπου η επαναστατική Ιδέα της αλληλεγγύης, της ελευθερίας και της ισότητας (κομμουνισμού) αίρει την τυφλή υλική ύπαρξη (πραγματικότητα) του καπιταλισμού και ανάγει-ανυψώνει το Είναι, την κοινωνία και τον άνθρωπο σε ανώτερες σφαίρες ιδεών, αξιών, πολιτισμού, σχέσεων, ζωής.
Συνεπώς, το μορφωτικό εγχείρημα της χειραφέτησης είναι η άμεση σκέψη-πράξη.
Αθήνα, 19/10/2011
Δημήτρης Φασόλης
[1] Στη σύγχρονη ακαδημαϊκή επιστήμη αλλά και στην κοινή λογική, επικρατεί ο τυπικός λόγος,
δηλαδή μια ιδεολογικοποιημένη και εξορθολογισμένη μορφή ενός, ουσιαστικά, μη λογικού τρόπου
σκέψης.
Αναδημοσίευση από το IndymediaAthens
Πώς θα γίνει πράξη η γνήσια γνώση και η σύνδεσή της με την κοινωνία;
Μόνο εάν και εφόσον ξεβολευτούμε και αναλάβουμε πρωτοβουλίες για μορφωτικά εγχειρήματα που θα είναι οργανωμένα από τα κάτω, από την κοινωνία, από γονείς, εκπαιδευτικούς, επιστήμονες που
τάσσονται με την υπόθεση αυτή και την κοινωνική ανατροπή.
Ξεβόλεμα επίσης σημαίνει να παραδεχτούμε συνειδητά και λογικά (μέσα από τον αναστοχασμό και την αυτογνωσία) ότι δεν ξέρουμε τις βασικές γνωστικές μονάδες-πληροφορίες, γιατί είμαστε τέκνα της αστικής εκπαίδευσης. Άρα, πρέπει να μορφωθούμε από την αρχή, στη γνήσια (ολιστική) γνώση και τον (επιστημονικό) ορθό λόγο[1], έξω από τα γρανάζια της εξουσίας.
Και στη συνέχεια να συμβάλουμε στη μετάδοση αυτής της γνώσης και της θεωρίας που παράγεται από αυτήν. Ο καθένας με τον δικό του τρόπο, την ιδιαίτερη προσωπικότητά του και τα βιώματά του.Φυσικά, απαραίτητος και χρήσιμος είναι ο καθένας, με τις ειδικές γνώσεις, τις δεξιότητες-ικανότητες, την εμπειρία που διαθέτει και θα μπορεί να συνεισφέρει στη διάδοση-διάχυση της γνώσης στην κοινωνία. Οι ειδικότερες γνώσεις και δεξιότητες-ικανότητες είναι πραγματικά χρήσιμες όταν εντάσσονται στο ευρύτερο επιστημολογικό και φιλοσοφικό πλαίσιο και με αυτόν τον τρόπο αποκτούν νέες δυνατότητες και προοπτικές, αφού συνδέονται και συσχετίζονται (ενσωματώνονται) σε ένα συνεκτικό γνωσιακό, ιδεολογικό και πολιτισμικό όλον. Ο κάθε άνθρωπος λοιπόν που επιθυμεί συνειδητά να συμμετάσχει και να βοηθήσει-συμβάλει σε αυτό το εγχείρημα, μπορεί να το κάνει.
Το θεμελιώδες όμως στοιχείο και η ουσία της γνήσιας επιστημονικής γνώσης, είναι η άρνηση και η
αποδόμηση των αξιών και των ιδεολογιών που παράγει ο εξουσιαστικός-ταξικός πολιτισμός. Έτσι
λοιπόν, η αρνητική κριτική, αυτή δηλαδή η συνειδητή στάση και σκέψη που αρνείται ριζικά την
κυρίαρχη σκοπιά και πρόσληψη της πραγματικότητας (η οποία είναι ιδεολογικά καθορισμένη), είναι
αναγκαία προϋπόθεση ενός απελευθερωτικού μορφωτικού εγχειρήματος.
Η κριτική στα ιδεολογήματα και στις πλάνες-ψευδαισθήσεις που προωθεί η κυρίαρχη ιδεολογία της
αστικής τάξης, για να διαιωνίζεται η πραγματικότητα, η τάξη πραγμάτων που προκύπτει από την
επιβολή της εξουσίας της. Η αποδόμηση-απομυθοποίηση, αυτής της πραγματικότητας.
Το Πραγματικό, η πραγματικότητα που μας περιβάλλει και μας καθορίζει, προσλαμβάνεται από τους
ανθρώπους ήδη διαμεσολαβημένη από την κυρίαρχη ιδεολογία. Για αυτό ακριβώς είναι μια φενάκη, στο βαθμό που η σύγχρονη φιλοσοφική-επιστημονική γνώση και θεωρία μας αποκαλύπτουν ότι «τα πάντα είναι κάτι άλλο», ότι ζούμε σε μια ψευδαίσθηση, έστω και αν αυτή είναι επίμονη, επειδή είναι
κραταιά και σχεδόν καθολικά κυρίαρχη.
Παρόλα αυτά, οι άνθρωποι συνεχίζουν να είναι παγιδευμένοι σε αυτήν την πλάνη, σε μια πλαστή ζωή,
ιμιτασιόν, φευγαλέα, που μας ξεγελάει και χάνεται χωρίς να τη βιώνουμε αληθινά. Γιατί έτσι είναι
οργανωμένη και ρυθμιζόμενη, ελεγχόμενη από την αστική τάξη, η οποία με αυτόν τον τρόπο επιβάλλει τη θέληση και τη συνείδησή της, ώστε να μπορεί να αναπαράγεται το ταξικό σύστημα και η
ιδεολογική-πολιτισμική κυριαρχία της.
Η θεωρία που θα προκύψει από τη νέα γνήσια γνώση και επιστήμη, θα είναι μια πρακτική θεωρία,
θεωρία αλληλένδετη με την πράξη, βιωματική. Αυτό σημαίνει ότι συμβάλλει καθοριστικά στο να
δημιουργηθούν άλλες αξίες από τις κυρίαρχες, άλλος τρόπο ζωής, με θεμέλιο την αλληλεγγύη και την κοινωνική συνείδηση. Συνεπάγεται επίσης μια άλλη ματιά από το υποκείμενο στην πραγματικότητα, στην ιστορία, στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Η γνώση και η επιστήμη δεν μπορεί παρά να είναι κοινωνική, δηλαδή αδιαχώριστη από την κοινωνική διαδικασία, μια πρακτική γνώση-θεωρία, που είναι ταυτόχρονα σκέψη-ιδέα και πράξη-πρακτική.
Η γνώση και η μόρφωση για να είναι γνήσια και κοινωνική, προϋποθέτει πως υπερβαίνει και καταργεί
τους διαχωρισμούς και τον κατακερματισμό της υφιστάμενης κοινωνικής οργάνωσης και ζωής. Η γνώση δεν παράγεται σε ένα συγκεκριμένο χώρο και χρόνο αλλά σε κάθε κοινωνική συνεύρεση, διαντίδραση και διαδικασία. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι ασχολούνται στην καθημερινή ζωή τους με τα ουσιαστικά ζητήματα που αφορούν στη ζωή, στον κόσμο, στη φύση και στο σύμπαν. Και αυτή η αναζήτηση και ο τρόπος σκέψης είναι τρόπος ζωής. Ζουν με γνώμονα της ουσία και την ποιότητα στη
ζωή και στις σχέσεις τους και όχι τη στείρα κατανάλωση υλικών αντικειμένων, χρόνου και ανθρώπων
– δηλαδή μια ζωή πλούσια και βιωματική και όχι κενή περιεχομένου.
Ένα τέτοιο εγχείρημα δεν είναι εύκολο. Η γνήσια επιστημονική γνώση-τρόπος σκέψης είναι ενάντια
στην κοινή λογική. Το να αντιληφθείς και να συνειδητοποιήσεις ότι ο χρόνος είναι μια
ψευδαίσθηση, με την έννοια της γραμμικής κίνησης και εξέλιξης, ότι οι τρισδιάστατες αισθήσεις
μας και η νόησή μας συλλαμβάνουν ένα ελάχιστο κομμάτι της πραγματικότητας – και αυτό στρεβλό και ξεκομμένο από το όλον, το οικουμενικό, το συμπαντικό. Το να διανοηθείς ότι υπάρχει ο φανταστικός χρόνος (το πεδίο όπου υπάρχουν και λειτουργούν οι φανταστικοί αριθμοί), ότι υπάρχουν (χωρικές) διαστάσεις που διαφεύγουν της στενής-περιορισμένης αντίληψής μας, και ότι – εν τέλει – «τα πάντα είναι κάτι άλλο» από αυτό που φαίνεται, σίγουρα είναι ένα σοκ για τον μέσο άνθρωπο, την
συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων δηλαδή.
Το να γνωρίζεις ότι υπάρχουν συγκεκριμένες νομοτέλειες, τύποι – με την έννοια των πληροφοριών –
που ρυθμίζουν την εξέλιξη του σύμπαντος, άρα και τη ζωή στη γη και φυσικά τις ανθρώπινες
υποθέσεις και κοινωνικές διεργασίες, όπως επίσης αφανείς σχέσεις και αιτίες (που συνιστούν
βαθιές δομές) πίσω από τα φαινόμενα∙ ότι το σύμπαν είναι συμμετοχικό και άρα νοήμον σύστημα, το
οποίο χρειάζεται τη συνείδηση (αν και όχι αποκλειστικά την ανθρώπινη) για να υπάρχει και να
εξελίσσεται.
Το να θεωρείς αλλιώς (ενάντια στην κοινή αντίληψη) το σύμπαν, τον κόσμο και τον άνθρωπο, σε όλη
την κοσμική του υπόσταση και ουσία, και το να πράττεις αντίστοιχα ως τρόπο ζωής, είναι δύσκολο.
Αλλά, σίγουρα, όταν αφυπνιστούν οι συνειδήσεις και συλλογικοποιηθούν σε μια κοινή συνισταμένη,
ώστε να μετασχηματιστούν σε κοινωνική συνείδηση, τότε αυτό είναι εφικτό αλλά και ουσιαστικό.
Όλα αυτά, είναι θαυμαστά πράγματα αλλά και γνήσιες πληροφορίες-γνώσεις που πρέπει να γίνουν
κτήμα των κοινωνιών και των ανθρώπων.
Γνώσεις που αμφισβητούν και αποδομούν την κυρίαρχη (αστική) ιδεολογία, και τον εξουσιαστικό
πολιτισμό. Φανερώνουν κατά συνέπεια την πραγματική ουσία του, αυτό που πραγματικά είναι: μια
(επίμονη) ψευδαίσθηση. Παράλληλα βέβαια με τη ριζική αλλαγή στον τρόπο ζωής στην κατεύθυνση ενός άλλου πολιτισμού, στάσης, νοοτροπίας και την ανατροπή της ταξικής ιστορίας.
Στην αταξική κοινωνία – καθώς επίσης στη διαδικασία μετάβασης προς τα εκεί – το «εγώ» διαλύεται
στο «ο άλλος», σε μια συλλογική συνείδηση. Ο μικροαστικός-εγωιστικός τρόπος ζωής εγκαταλείπεται, η κατανάλωση, ο φετιχισμός του χρήματος και του εμπορεύματος, το ιδιωτικό συμφέρον, το κέρδος εκλείπουν, περνώντας στην προϊστορία του ανθρώπου. Πρόκειται για το πέρασμα σε μια πρωτόγνωρη-καινοφανή κατηγορία της πραγματικότητας, οικουμενική και επαναστατική (ως αναίρεση και εξύψωση από την καπιταλιστική πραγματικότητα). Όπου η επαναστατική Ιδέα της αλληλεγγύης, της ελευθερίας και της ισότητας (κομμουνισμού) αίρει την τυφλή υλική ύπαρξη (πραγματικότητα) του καπιταλισμού και ανάγει-ανυψώνει το Είναι, την κοινωνία και τον άνθρωπο σε ανώτερες σφαίρες ιδεών, αξιών, πολιτισμού, σχέσεων, ζωής.
Συνεπώς, το μορφωτικό εγχείρημα της χειραφέτησης είναι η άμεση σκέψη-πράξη.
Αθήνα, 19/10/2011
Δημήτρης Φασόλης
[1] Στη σύγχρονη ακαδημαϊκή επιστήμη αλλά και στην κοινή λογική, επικρατεί ο τυπικός λόγος,
δηλαδή μια ιδεολογικοποιημένη και εξορθολογισμένη μορφή ενός, ουσιαστικά, μη λογικού τρόπου
σκέψης.
Αναδημοσίευση από το IndymediaAthens
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου